Posiedzenie Rady Europejskiego Towarzystwa Fizycznego

W dniach 20--21 marca 1997 r. odbylo sie w Miluzie posiedzenie Rady Europejskiego Towarzystwa Fizycznego (EPS). Obrady otworzyl prorektor Uniwersytetu Gornej Alzacji, ktory powital uczestnikow obrad w imieniu swojej uczelni. Podkreslil takze duza satysfakcje srodowiska naukowego Miluzy z decyzji o ulokowaniu siedziby wladz EPS w ich miescie.

Herwig Schopper, ustepujacy prezydent Europejskiego Towarzystwa Fizycznego, przedstawil Radzie strategie dzialania Towarzystwa. Wymienil cztery podstawowe elementy tej strategii:
- wzmocnienie wiezi ze srodowiskami fizykow nie zajmujacych sie badaniami podstawowymi,
- troska o nowe pokolenia fizykow,
- umacnianie wspolpracy Wschod - Zachod,
- upowszechnianie wiedzy o znaczeniu fizyki wsrod spoleczenstw krajow europejskich.

Omawiajac kwestie zwiazane ze wspolpraca Wschod - Zachod, H. Schopper zwrocil uwage, ze podzial na "Wschod" i "Zachod" stopniowo sie zaciera i niedlugo straci racje bytu. Uznal jednak, ze na razie wspolpraca ta jest niezbedna i powinna przyczyniac sie do przyspieszenia tego procesu.

W swoim wystapieniu H. Schopper przedstawil takze uzasadnienie decyzji o przeniesieniu wladz EPS z Genewy do Miluzy. Podkreslil przy tym, ze juz uzyskano istotne obnizenie kosztow dzialalnosci Towarzystwa mimo, iz otwarcie nowej siedziby nastapilo dopiero w styczniu tego roku.

Potwierdzil to w swym sprawozdaniu J. L. Lewis, skarbnik Towarzystwa. Niezaleznie od decyzji o zmianie siedziby wladz EPS, wydatki Towarzystwa w 1996 r. podobnie jak w roku poprzednim byly mniejsze od przychodow.

Rada wybrala nowego prezydenta, prof. Dennisa Weaire'a (Dublin), i Komitet Wykonawczy (Executive Committee) Towarzystwa, w sklad ktorego wszedl przedstawiciel Polskiego Towarzystwa Fizycznego prof. Ryszard Sosnowski.

Poza tym Rada zapoznala sie ze sprawozdaniami z dzialalnosci roznych struktur organizacyjnych i czasopism Towarzystwa. Rada zaakceptowala decyzje o zmianie redaktora Europhysics News.

Ustalono, ze nastepne posiedzenie Rady odbedzie sie 27--28 marca 1998 r. w Amsterdamie.

Po zakonczeniu posiedzenia Rady odbylo sie zebranie nowo wybranego Komitetu Wykonawczego, na ktorym omowiono harmonogram prac i ustalono zakres obowiazkow poszczegolnych czlonkow Komitetu. R. Sosnowski bedzie miedzy innymi zajmowal sie dzialalnoscia East-West Task Force. Nastepne posiedzenie Komitetu zaplanowano na 30 czerwca br.

Obszerne sprawozdanie z obrad Rady EPS ukazalo sie w EN 28 nr 2 (1997).

Struktury Europejskiego Towarzystwa Fizycznego

Zarzad Glowny wielokrotnie informowal czlonkow Towarzystwa, zarowno na lamach biuletynu jak i poprzez oddzialy, ze od 1995 r. sa uprawnieni do zapisywania sie do struktur merytorycznych -- oddzialow, sekcji i grup miedzyoddzialowych EPS. Do chwili obecnej, skorzystalo z tej mozliwosci zaledwie kilkanascie osob. Chcielibysmy wiec zwrocic uwage, ze w ostatnim numerze Europhysics News z ubieglego roku (27 nr 6 (1996), str. 234--235) ukazala sie rozszerzona informacja o grupach i sekcjach w EPS. Prawdopodobnie z powodu zmiany redaktora pisma nie pojawil sie w nastepnym numerze obiecany ciag dalszy na temat grup miedzyoddzialowych. Niemniej wydaje sie, ze zapoznanie sie z tymi informacjami oraz szczegolowym spisem wszystkich struktur EPS podanym w EN (27 nr 4 (1996)) zacheci wieksza liczbe czlonkow Towarzystwa do bezposredniego zaangazowania sie w dzialalnosc EPS. W sprawach dotyczacych formalnosci zwiazanych z przystapieniem do struktur EPS prosimy sie zwracac do zarzadow oddzialow.

Komisja ds. Promocji i Popularyzacji Fizyki

Zarzad Glowny zdecydowal o utworzeniu Komisji ds. Promocji i Popularyzacji Fizyki i powolal na jej przewodniczacego Jacka Turnaua (Krakow).

Trudna sytuacja nauki na calym swiecie jest w duzej mierze spowodowana brakiem wiarygodnej, przystepnej i szeroko rozpowszechnianej informacji o najnowszych dokonaniach naukowych, a takze o zwiazkach miedzy stanem nauki i poziomem materialnym oraz kulturalnym spoleczenstwa. Wyjatkowo trudny okres przezywa fizyka.

Z jednej strony jest postrzegana przez wielu ludzi jako zrodlo globalnych zagrozen dla ludzkosci, z drugiej zas utracila poparcie decydentow politycznych wraz z wyhamowaniem nakladow na zbrojenia.

Wyjatkowa role w przelamaniu bariery informacyjnej miedzy naukowcami i spoleczenstwem powinny odgrywac towarzystwa naukowe. PTF od dluzszego czasu usiluje dotrzec do srodkow masowego przekazu. Dzialania te jednak maja charakter okazjonalny i sa dosc rozproszone. ZG ma nadzieje, ze powolanie Komisji ds. Promocji i Popularyzacji umozliwi Towarzystwu planowa i systematyczna promocje oraz popularyzacje fizyki w Polsce i zagranica.

Postepy Fizyki

1. Dyskusja dotyczaca Postepow Fizyki byla jednym z wazniejszych punktow ostatniego Zebrania Delegatow (Wroclaw, 1995 r.). Ujawnilo sie w niej wiele sprzecznych pogladow, co nie sprzyjalo wypracowaniu dlugofalowej, stabilnej koncepcji pisma. Jak wynika z glosow docierajacych do ZG, uplyw czasu nie zmienil sytuacji i poglady oraz oceny dotyczace PF sa nadal bardzo zroznicowane.

Wobec tego, ZG zdecydowal sie powolac Zespol ds. Postepow Fizyki, ktorego zadaniem bedzie przygotowanie na najblizsze Zebranie Delegatow raportu o aktualnym stanie pisma oraz propozycji ewentualnych zmian. Do udzialu w pracach Zespolu zaproszono: T. Dietla - czl. Komitetu Redakcyjnego PF, S. Hoffmanna - wiceprezesa PTF, A. Sobiczewskiego - przew. Komitetu Redakcyjnego PF, E. Sniadka - czl. ZG (nauczyciel), E. Wesolowskiego - skarbnika PTF, A. K. Wroblewskiego -- przew. Rady Redakcyjnej PF. Zgodnie z przyjeta koncepcja, Zespol moze z wlasnej inicjatywy zaprosic do wspolpracy inne osoby, o czym powinien powiadomic ZG.

2. Zarzad Glowny zdecydowal o przyznaniu wszystkim studentom 30% znizki na caloroczna prenumerate Postepow Fizyki.

3. W biuletynie nr 2 (1995/1997) blednie podano nr konta bankowego ZG PTF, na ktore nalezy wnosic oplaty z tytulu prenumeraty PF za co bardzo przepraszamy. Jak wiadomo w tym roku wprowadzono nowy system numeracji kont bankowych, podajemy wiec juz nowy numer konta bankowego ZG PTF:

ZG PTF, PKO BP IX OWarszawa nr 10201097-335245-270-1-111

Nagroda Polskiego i Niemieckiego Towarzystwa Fizycznego za wybitne osiagniecia w dziedzinie fizyki

Wyrazem coraz lepszej wspolpracy miedzy PTF i DPG (Deutsche Physikalische Gesellschaft) jest idea ustanowienia wspolnej nagrody za wybitne osiagniecia w dziedzinie fizyki w badaniach podstawowych i stosowanych. Po wielu konsultacjach zarzady glowne obu towarzystw postanowily przedstawic swoim czlonkom propozycje ustanowienia nagrody o angielskojezycznej nazwie: Marian Smoluchowski - Emil Warburg Physics Prize of the Polish Physical Society and the German Physical Society.

Mozna oczekiwac, ze o ile nie zajda jakies niespodziewane okolicznosci, to do najblizszego Zebraniu Delegatow (Katowice, wrzesien br.) zostanie przygotowany regulamin nagrody i Zarzad Glowny wystapi o zatwierdzenie nagrody na tym Zebraniu.

Fundacja Pro Physica

Minelo juz 6 lat od powolania Fundacji Pro Physica. Dzialania, ktore doprowadzily do powstania Fundacji zostaly zainicjowane w poczatkach 1990 roku. Ostatecznie uksztaltowalo sie piecdziesiecioosobowe grono zalozycieli, reprezentujacych rozne srodowiska naukowe w kraju, ktorzy w listopadzie 1990 r. podpisali akt notarialny ustanawiajacy Fundacje. Wsrod zalozycieli znalazlo sie rowniez - jako osoba prawna - Polskie Towarzystwo Fizyczne.

Fundacja wchodzi w 7-my rok swojego istnienia z nowo wybrana Rada Fundacji:
Prof. Jerzy Prochorow (IF PAN) - przewodniczacy,
doc. Zbyslaw Wilamowski (IF PAN) - zastepca przewodniczacego,
prof. Michal Baj (IFD UW),
prof. Jerzy Czerwonko (Pol. Wroc.),
prof. Henryk Lachowicz (IF PAN),
prof. Jan Stankowski (IFM PAN),
prof. Andrzej Szytula (UJ).
Sklad ten zostanie uzupelniony o przedstawiciela PTF.

W nowo wybranym Zarzadzie Fundacji znalezli sie: prof. Tadeusz Suski (CBW PAN) - prezes, dr Perla Kacman (IF PAN) - wiceprezes, doc. Marta Cieplak (IF PAN), prof. Jacek Kossut (IF PAN), dr Wojciech Mac (IFD UW).

Fundacja, obok realizacji wielu dzialan krotkoterminowych, organizuje od 5 lat tzw. Przedszkole Fizyki Polprzewodnikow dla studentow z krajow Europy Centralnej i Wschodniej. Jest to coroczna impreza poprzedzajaca Miedzynarodowa Szkole Polprzewodnikow w Jaszowcu. Uczestnictwo w Przedszkolu umozliwia, miedzy innymi, zapoznanie sie z wykladami swiatowej klasy specjalistow z roznych specjalnosci fizyki ciala stalego oraz, co nie mniej wazne, integracje studentow wydzialow fizyki ze studentami z wydzialow zajmujacych sie materialoznawstwem. Inicjatywa ta zyskala szerokie uznanie, o czym swiadczy zarowno liczba uczestnikow (rokrocznie ponad 100) jak i fakt, ze wspieraja ja finansowo KBN, MEN, Fundacja Wspolpracy Polsko-Niemieckiej, UNESCO, Fundacja Batorego oraz Amerykanskie Towarzystwo Fizyczne. Wydaje sie, ze ta udana inicjatywa zrealizowana w srodowisku fizyki polprzewodnikow winna stac sie typem wzorcowego przedsiewziecia. Fundacja zacheca organizatorow roznych imprez naukowych do wykorzystywania jej doswiadczen na tym polu.

Fundacja Pro Physica popiera i bedzie popierac wszelkie inne inicjatywy prowadzace do zaktywizowania dzialalnosci naukowej polskich fizykow. Dlatego tez, jednym z wazniejszych zadan Fundacji jest umozliwienie najzdolniejszym absolwentom wydzialow fizycznych i pokrewnych otrzymania ciekawej i atrakcyjnej pracy w krajowych instytucjach naukowych. Istotne w tym wzgledzie sa nie tylko starania o poprawe warunkow finansowych ale i dzialania na rzecz mozliwosci tworzenia zespolow interdyscyplinarnych dla rozwiazywania konkretnych problemow, waznych w skali swiatowej.

Zgromadzenie Fundacji rozwaza mozliwosc ustanowienia nagrody Fundacji Pro Physica. Duze poparcie uzyskala propozycja, aby nagroda ta byla przyznawana za wybitne osiagniecia w dziedzinie fizyki stosowanej. Niezaleznie od tego Fundacja chcialaby nagradzac wyrozniajacych sie badaczy z najmlodszego pokolenia.

Zarzad Fundacji Pro Physica bedzie wdzieczny za wszelkie opinie i uwagi dotyczace jej dzialalnosci.

Setna rocznica odkrycia polonu i radu przez Marie Sklodowska-Curie

Obchody przypadajacej w 1998 r. setnej rocznicy odkrycia polonu i radu przez Marie Sklodowska-Curie rozpoczely sie juz w tym roku. Maja one niezwykle uroczysty i miedzynarodowy charakter. Polskie Towarzystwo Fizyczne, poza uczestnictwem jego czlonkow w roznych gremiach organizacyjnych, wnosi bezposredni wklad w obchody w postaci nastepujacych dzialan:

1. W okresie 1997/1998 na lamach Postepow Fizyki i Delty zamieszczane beda artykuly popularyzujace odkrycia Marii Sklodowskiej-Curie.

2. W roku 1998 zostanie wydany specjalny zeszyt Acta Physica Polonica B poswiecony znaczeniu odkryc Marii Sklodowskiej-Curie - zaproszeni autorzy polscy i zagraniczni.

3. Zostana wygloszone wyklady popularne prowadzone przez "Wykladowcow PTF" na temat zycia i tworczosci Marii Sklodowskiej-Curie.

4. Ustanowienie w 1998 r. specjalnych nagrod dla autorow najlepszych prac, tematycznie zwiazanych z dokonaniami naukowymi Marii Sklodowskiej-Curie, w organizowanym przez Instytut Fizyki PAN cyklicznym Konkursie Prac Uczniowskich.

5. Na XXXIV Zjezdzie Fizykow Polskich w Katowicach, ktory odbedzie sie w dniach 15-18 wrzesnia 1997 r. w Katowicach, prof. A.K. Wroblewski wyglosi wyklad plenarny Konsekwencje odkrycia polonu i radu.

6. W ramach wspolpracy z PTCh Polskie Towarzystwo Fizyczne wezmie udzial w organizacji zjazdu PTCh w roku 1998. W historii PTF wspolpraca z PTCh, zwiazana glownie z fizyka jadrowa a takze z ogolnie pojetymi zagadnieniami radiacyjnymi, znajdowala wielokrotnie wyraz w rozmaitych wspolnych przedsiewzieciach, w ktorych dorobek Marii Sklodowskiej-Curie jako laureatki nagrod Nobla i z fizyki i z chemii odgrywal istotna role.

7. Wspolnie z Polskim Towarzystwem Chemicznym zostanie zorganizowana sesja naukowa poswiecona setnej rocznicy odkrycia polonu i radu w dniach 2-4 lutego 1998 r. Referaty wyglosza profesorowie J. Belloni, J. Hurwic, J. Kroh i Z. Wilhelmi. Wspolorganizatorami sesji sa takze Polskie Towarzystwo Fizyki Medycznej, Towarzystwo Marii Sklodowskiej-Curie w Holdzie i Srodowiskowe Laboratorium Ciezkich Jonow Uniwersytetu Warszawskiego.

8. Zostanie zorganizowany wyklad na temat odkryc Marii Sklodowskiej-Curie na obozie naukowym Krajowego Funduszu na Rzecz Dzieci.

Stypendia dla czlonkow PTF na wyjazdy naukowe do Niemiec

Niemieckie Towarzystwo Fizyczne w ramach umowy o wspolpracy z PTF wyrazilo gotowosc przyznania stypendiow na wyjazdy naukowe czlonkow naszego Towarzystwa do Niemiec. Stypendia te przeznaczone sa na dofinansowanie udzialu w konferencjach i krotkoterminowych wyjazdow.

ZG juz w ubieglym roku przekazal te informacje oddzialom wraz z prosba o zglaszanie wnioskow o stypendia z odpowiednim wyprzedzeniem. Jednak do tej pory, otrzymalismy stosunkowo niewiele zgloszen w tej sprawie. ZG zwraca sie do osob zainteresowanych mozliwoscia skorzystania ze stypendium jeszcze w tym roku o pilny kontakt z zarzadami oddzialow. Rowniez osoby, ktore chcialyby otrzymac stypendium w 1998 r. powinny juz zglaszac sie do zarzadow oddzialow.

Legitymacje PTF

Zarzad Glowny, po zatwierdzeniu wzoru legitymacji na plenarnym posiedzeniu w grudniu ubieglego roku, mial nadzieje, ze juz w czerwcu br. pierwsi chetni beda mogli otrzymac legitymacje PTF. Jednak, z przyczyn finansowych, druk blankietow znacznie sie opoznil i legitymacje beda dostepne najwczesniej w sierpniu.

Legitymacje powinny znacznie ulatwic czlonkom Towarzystwa korzystanie z udogodnien zwiazanych z zawartymi przez PTF umowami z innymi towarzystwami oraz z praw wynikajacych z przynaleznosci PTF do EPS. Do dnia dzisiejszego PTF zawarlo siedem umow o wzajemnej wspolpracy z nastepujacymi towarzystwami: Amerykanskie Tow. Fiz. (APS), IOP (angielski odpowiednik Polskiego Towarzystwa Fizycznego), Sekcja Fizyczna Czeskiej Unii Matematykow i Fizykow, Japonskie Tow. Fiz. (PSJ), Niemieckie Tow. Fiz. (DPG), Slowackie Tow. Fiz. (SPS) i Ukrainskie Tow. Fiz. (UPS). Obecnie prowadzone sa rozmowy przygotowawcze do podpisania umow z czterema towarzystwami, w tym z Polskim Towarzystwem Chemicznym.

Warunkiem koniecznym otrzymania legitymacji (waznej trzy lata) jest brak zaleglosci w oplatach skladkowych. Przypominamy, ze zgodnie z uchwala Zebrania Delegatow (1995 r.), posiadanie legitymacji nie jest obowiazkowe i beda one wydawane (na razie bezplatnie) na wyrazne zyczenie czlonka Towarzystwa. Prosimy wiec wszystkich zainteresowanych o zwracanie sie w tej sprawie do zarzadow oddzialow.

Biuletyn zostal wydany dzieki finansowemu wsparciu KBN.